Zingeving in de thuissituatie (PLOEG-project)

Betrokken organisaties RUG, TST, VUmc, LUMC, UvH, Viaa, PTHU
Looptijd 15 maart 2019 - 1 oktober 2022
Status gestart
Subsidiegever ZonMw en commissie PIN

Voor vragen, neem contact op met:

Anja Visser Rijksuniversiteit Groningen

Laatst geactualiseerd: 5 december 2022

Aandacht voor zingeving en levensvragen (ook wel 'spirituele zorg' genoemd) vormt een belangrijk onderdeel van de palliatieve zorg. Geestelijk verzorgers zijn specialist in spirituele zorg. Ze begeleiden patiënten en naasten in zorginstellingen en sinds enkele jaren ook steeds vaker in de thuissituatie.

Om goede spirituele zorg te kunnen geven is nauwe samenwerking en goede afstemming nodig tussen geestelijk verzorgers en andere zorgverleners die te maken hebben met zingevingsvraagstukken. In drie onderzoeksprojecten, die samen het Palliatief Landelijk Onderzoek Eerstelijns Geestelijke verzorging (PLOEG)-project vormen, zijn instrumenten ontwikkeld om zorg voor zingeving en geestelijke verzorging beter te organiseren in de thuissituatie. De instrumenten worden op deze pagina gepresenteerd.

Doel van de drie PLOEG-deelprojecten

In de drie PLOEG-deelprojecten wordt onderzocht wat er nodig is om geestelijke verzorging in de palliatieve fase beter te organiseren in de thuissituatie, opdat er nauw samengewerkt kan worden tussen geestelijk verzorgers en andere zorgverleners en patiënten goede spirituele zorg ontvangen. Om dit doel te bereiken zijn drie subdoelen geformuleerd:

Ontwikkeling van instrumenten voor het versterken van de inbedding van geestelijke verzorging in de eerstelijns palliatieve zorg.
Ontwikkeling van een levensverhalenmethodiek die ingezet kan worden door geestelijk verzorgers in de thuissituatie.
Ontwikkeling van een signalerings- en verwijzingstool voor zingeving in de thuissituatie die gebruikt kan worden door alle betrokken zorgprofessionals.

Resultaten

Voor geestelijk verzorgers

Het gespreksmodel Zinvolle afstemming in zorg en welzijn kan gebruikt worden om de multidisciplinaire samenwerking te verbeteren in gesprek met andere professionals uit het zorg- en welzijnsdomein. Het biedt handvatten om het gesprek te voeren over behoeften, verwachtingen en afspraken.
Het werkboek Verder vormgeven aan geestelijke verzorging in de thuissituatie beoogt geestelijk verzorgers met hun samenwerkingspartners te ondersteunen bij de organisatie van hun werk in de thuissituatie. Het werkboek helpt bij het opzetten en verder vormgeven van de organisatie van geestelijke verzorging, bijvoorbeeld een Centrum voor Levensvragen of een ZZP-praktijk. De best practices uit het werkboek zijn ook weergegeven in fictieve praktijkvoorbeelden. Deze maken concreet hoe de beschreven handelingen en houdingen van geestelijk verzorgers er in de praktijk uit kunnen zien.
Het gespreksmodel In dialoog met je levensverhaal. Het gespreksmodel is ook als papieren versie te bestellen via luce-crc@tilburguniversity.edu o.v.v. het aantal exemplaren en het verzendadres. De kosten zijn € 12 per stuk (incl. verzendkosten). Betaling gaat via een factuur.

Voor zorgverleners

Het gespreksmodel Zinvolle afstemming in zorg en welzijn kan gebruikt worden om de multidisciplinaire samenwerking te verbeteren in gesprek met andere professionals uit het zorg- en welzijnsdomein. Het biedt handvatten om het gesprek te voeren over behoeften, verwachtingen en afspraken.
De informatiefolder Signalerings- en verwijzingstool Zorg voor zingeving biedt aanknopingspunten voor het ondersteunen van cliënten bij zingeving in de thuissituatie, in het bijzonder in de palliatieve zorg. Er wordt een toelichting gegeven op de drie hieronder genoemde tools.
De Handreiking implementatie tools zorg voor Zingeving in de thuissituatie geeft aanknopingspunten voor de implementatie van de drie hieronder genoemde tools in de organisatie.
Tool 1: Zakkaartje Zingeving 2022: Een korte opsomming van de voorwaarden voor en de inhoud van een zingevingsgesprek in de palliatieve fase.
Tool 2: Vragenlijst Cordaan: Een vragenlijst waarmee de cliënt, naaste(n) en professional samen kunnen bepalen of er extra ondersteuning gewenst is voor de cliënt en/of naaste(n) en zo ja, wie er ingeschakeld kan worden.
Tool 3: SBARR en zingeving palliatieve zorg (gesprekswijzer): De SBARR is een instrument om op systematische wijze een vraagstuk binnen de palliatieve zorg te bespreken met een andere hulpverlener. Zingeving in de palliatieve zorg is een hulpmiddel voor aandacht en ondersteuning en biedt een concrete handreiking voor de praktijk.

Voor cliënten / patiënten

Werkboek In dialoog met je levensverhaal. Dit werkboek hoort bij het gespreksmodel In dialoog met je levensverhaal (zie 'voor geestelijk verzorgers'). Het werkboek is ook als papieren versie te bestellen via luce-crc@tilburguniversity.edu o.v.v. het aantal exemplaren en het verzendadres. De kosten zijn € 8 per stuk (incl. verzendkosten). Betaling gaat via een factuur.
Informatiefolder In dialoog met je levensverhaal. Deze folder hoort bij het gespreksmodel In dialoog met je levensverhaal (zie 'voor geestelijk verzorgers').

Voor beleidsmakers en bestuurders

In het adviesrapport Doorontwikkeling en inbedding organisaties geestelijke verzorging in de thuissituatie zijn beleidsadviezen te vinden voor het bevorderen van de integratie van geestelijke verzorging in de thuissituatie in het bestaande landschap van zorg en welzijn, in het bijzonder de eerstelijns palliatieve zorg en het sociaal domein.
Het onderzoeksrapport Spirituele zorg dichtbij huis heeft als doel te informeren over de resultaten van het onderzoek PLOEG 1: Spirituele zorg dichtbij huis. Het werkboek, gespreksmodel en adviesrapport op deze website zijn het resultaat van dit onderzoeksproject. In het onderzoeksrapport zijn de inhoudelijke bevindingen en methodologische keuzes die daaraan vooraf zijn gegaan te vinden.
De informatiefolder Signalerings- en verwijzingstool Zorg voor zingeving biedt aanknopingspunten voor het ondersteunen van cliënten bij zingeving in de thuissituatie, in het bijzonder in de palliatieve zorg. Er wordt een toelichting gegeven op de drie eerder genoemde tools (zie 'voor zorgverleners').
De Handreiking implementatie tools zorg voor Zingeving in de thuissituatie geeft beleidsmakers en leidinggevenden aanknopingspunten voor de implementatie van de drie eerder genoemde tools (zie 'voor zorgverleners') in de organisatie.

Scholingen en onderwijsmaterialen

Docentenhandleiding Signaleren van en verwijzen bij zingeving in het verpleegkundig proces met een PowerPoint-presentatie. Dit betreft een onderwijsmodule in het kader van het PLOEG 3-onderzoek.

Vanaf het najaar van 2022 worden er trainingen aangeboden op basis van de instrumenten.

Meer informatie

Palliatief Landelijk Onderzoek Eerstelijns Geestelijke verzorging (PLOEG) is een Palliantieproject.

Ga voor meer informatie over de PLOEG-deelprojecten naar de projectpagina's van ZonMw:
Lees het interview met de projectleiders en het interview Betere spirituele zorg in de palliatieve fase thuis op de website van ZonMw.
Ga voor meer informatie over levensvragen en geestelijke verzorging naar de themapagina op Palliaweb.
ZonMw publiceerde een overview zingeving en geestelijke verzorging in de thuissituatie. Dit interactieve doorklikbare document toont welke activiteiten er zijn qua onderzoek, beleid, onderwijs en praktijk op het gebied van zingeving en geestelijke verzorging in de thuissituatie.

Voor vragen, neem contact op met:

Anja Visser Rijksuniversiteit Groningen

Laatst geactualiseerd: 5 december 2022

Niet gevonden wat je zocht?