Zorgverzekeraars: indicatie wijkverpleegkundige leidend bij palliatieve terminale zorg

In Nederland is de palliatieve terminale zorg, dankzij de inzet van (wijk)verpleegkundigen en verzorgenden, goed geregeld. Juist bij die zorg is het belangrijk dat mensen op het juiste moment de juiste zorg op de juiste plek krijgen. Menselijke maat en zorgvuldigheid staan bij alle betrokkenen voorop. Zorgverzekeraars vertrouwen bij palliatieve terminale zorg, net zoals bij andere vormen van wijkverpleegkundige zorg, op de kennis en kunde van zorgverleners. De wijkverpleegkundige indicatie, op basis van de persoonlijke situatie van de verzekerde, is leidend bij palliatieve terminale zorg. Er is dus geen sprake van een vooraf vastgesteld maximum aantal uren vergoeding.

De wijkverpleegkundige is degene die de wijkverpleegkundige zorg indiceert. Hij of zij doet dat vanuit de eigen professionele autonomie, kennis en kunde. Hierbij loopt de wijkverpleegkundige - conform het Normenkader en Begrippenkader van beroepsvereniging V&VN - het hele verpleegkundige proces door. Daarbij wordt, met een onderbouwing in het zorgplan, ook een inschatting gemaakt welke en hoeveel zorg nodig is. Pas dan kan de geïndiceerde zorg doelmatig en rechtmatig vergoed worden vanuit de Zorgverzekeringswet. Het is de wettelijke taak van de zorgverzekeraars hierop toe te zien.

Constructief rondetafelgesprek
Met de overgrote meerderheid (93%) van de aanbieders van (wijk)verpleegkundige zorg hebben zorgverzekeraars (contract)afspraken gemaakt. Een klein deel van de zorgverleners werkt zonder contract. Door Zorgverzekeraars Nederland (ZN) is een bijeenkomst georganiseerd met een aantal van deze niet-gecontracteerde aanbieders van wijkverpleging die palliatieve zorg leveren. Daarbij waren verder een ambassadeur van V&VN en vertegenwoordigers van zorgverzekeraars en ZN aanwezig.

Op basis van het constructieve rondetafelgesprek met de niet-gecontracteerde zorgaanbieders worden een aantal onderwerpen door ZN en zorgverzekeraars in samenspraak met V&VN en SoloPartners opgepakt. Zorgverzekeraars constateerden twee zaken die in ieder geval om opheldering vragen:

1. De aanname dat er bij palliatieve terminale zorg een vooraf vastgesteld maximum aantal uren vergoeding zou bestaan

2. Het gebruik van, inclusief de bijbehorende verwarring over, de term ’24-uurszorg'

Geen vooraf vastgesteld maximum aantal uren

Doordat het aantal uren wijkverpleging afhangt van de persoonlijke situatie van de cliënt, conform de eerder genoemde richtlijnen, is er ook géén vooraf afgesproken maximum aantal uren vergoeding door zorgverzekeraars. Dit geldt voor wijkverpleegkundige zorg, dus ook voor de zorginzet in de stervensfase. Het bestaande beleid per zorgverzekeraar blijft daarmee ongewijzigd. Zorgverzekeraars benadrukken ook hier dat de wijkverpleegkundige (vanuit de professionele autonomie, kennis en kunde) de palliatieve (terminale) zorg indiceert. Het aantal uren medisch noodzakelijke zorg dat de wijkverpleegkundige indiceert dient goed onderbouwd te zijn in het zorgplan, zoals dat voor alle wijkverpleegkundige zorg geldt. Op basis daarvan dienen deze uren vervolgens vergoed te worden uit de Zorgverzekeringswet.

Geen ’24-uurszorg’, maar ‘intensieve zorg’

In de praktijk blijkt dat met name onder niet-gecontracteerde aanbieders van wijkverpleging die palliatieve zorg leveren de term ‘24-uurszorg’ wordt gebruikt. Dit zorgt voor verwarring en kan verkeerde verwachtingen wekken bij verzekerden, omdat de term impliceert dat er recht zou zijn op de vergoeding van 24 uur zorg per dag. Dit is echter niet standaard het geval. Mede om deze reden is vorig jaar al met de bij palliatieve (terminale) zorg betrokken partijen afgesproken gebruik te maken van de term ‘intensieve zorg’. Dit is door minister De Jonge (VWS) destijds ook in een brief gemeld aan de Tweede Kamer.